Standardy Ochrony Małoletnich w Terapia RAZEM

Wprowadzenie

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez Terapię RAZEM jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Terapeuta traktuje dziecko z szacunkiem uwzględniając jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Terapeuci działają w ramach obowiązującego prawa oraz swoich kompetencji.

Podstawy prawne Standardów Ochrony Małoletnich

Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359)
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606).
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 31 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 1249).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) -art. 23 i 24
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 1 z późn. zm.).
Art. 221 oraz art. 221a Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510).
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 152).

Rozdział 1. Objaśnienie terminów

Terapeuta – osoba prowadząca trening umiejętności społecznych, socjoterapię, konsultacje dla dzieci i rodziców.

Małoletni/ dziecko – każda osoba do ukończenia 18. roku życia

Opiekun małoletniego– osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.

Zgoda rodzica dziecka – zgoda co najmniej jednego rodzica dziecka.

Krzywdzenie dziecka– należy przez to rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym terapeutę, lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie.

Przemoc fizyczna – należy przez to rozumieć każde intencjonalne działanie sprawcy, mające na celu przekroczenie granicy ciała małoletniego, np. bicie, popychanie, szarpanie, itp..

Przemoc psychiczna – należy przez to rozumieć powtarzający się wzorzec zachowań opiekuna lub skrajnie drastyczne wydarzenie (lub wydarzenia), które powodują u dziecka poczucie, że jest nic niewarte, złe, niekochane, niechciane, zagrożone i że jego osoba ma jakąkolwiek wartość jedynie wtedy, gdy zaspokaja potrzeby innych.

Przemoc seksualna – należy przez to rozumieć zaangażowanie małoletniego w aktywność seksualną, której nie jest on lub ona w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody, naruszającą prawo i obyczaje danego społeczeństwa.

Świadek przemocy domowej – osoba, która posiada wiedzę na temat stosowania przemocy domowej lub widziała akt przemocy domowej;

Osoba odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem – terapeuci.

Dane osobowe dziecka – wszelkie dane umożliwiające identyfikację dziecka

Rozdział 2. Zasady bezpiecznych relacji terapeutów Terapii RAZEM

2.1 Zasady bezpiecznej rekrutacji pracowników

Terapeuci poświadczają swoje wykształcenie stosownym dyplomem. Oświadczają o swojej niekaralności.

2.2.Relacja personelu z dzieckiem

Terapeuci znają zasady bezpiecznego kontaktu z dzieckiem. W relacji z dzieckiem nadrzędną wartością jest szacunek, podmiotowość i bezpieczeństwo.

Dzieci przed rozpoczęciem spotkania informowane są o jego celu, badane są potrzeby dziecka, poczucie jego bezpieczeństwa oraz wyjaśniane jest (adekwatnie do wieku) prawo dziecka do poufności rozmowy terapeutą. W sytuacji, gdy ze względów bezpieczeństwa zasada poufności nie może zostać dotrzymana – dziecko jest o tym informowane ze szczególną uważnością na cierpliwe wyjaśnienie w/w decyzji.

2.3 Komunikacja z dzieckiem

Terapeuci komunikują się z dzieckiem w oparciu o szacunek. W relacji z dzieckiem wykazują się cierpliwością, serdecznością i dostosowują swoje wypowiedzi do możliwości poznawczych dziecka. Każdorazowo troszczą się o indywidualne potrzeby dziecka i dbają o jego poczucie bezpieczeństwa. Rozmowa z dzieckiem jest nieoceniająca, terapeuta podąża za dzieckiem, jest szczególnie uważny na wszelkie oznaki świadczące o niezrozumieniu komunikatów.

2.4 Wsparcie i pomoc udzielana dzieciom

Terapeuta informuje dziecko o gotowości do udzielenia mu wsparcia i pomocy. Gdy dziecko zgłosi prośbę o pomoc, pracownik podejmuje stosowne kroki pomocowe.

Dziecko ma zapewnioną możliwość indywidualnej poufnej rozmowy z terapeutą, jednocześnie, w każdym momencie, gdy tego potrzebuje, ma prawo wezwać swojego opiekuna. Rodzice mają zapewnioną przestrzeń – w bezpośrednim sąsiedztwie gabinetu, gdzie mogą oczekiwać na dziecko.Rozmowa z rodzicem przeprowadzony jest bez obecności dziecka – w trosce o poszanowanie jego granic.

2.5 Kontakt fizyczny z dzieckiem

Świadczenia terapeutyczne odbywają się bez kontaktu fizycznego z dzieckiem. Wyjątek stanowią spontaniczne reakcje dziecka (wynikające z jego inicjatywy) np. przytulenie pracownika oraz momenty przywitania i pożegnania (np. poprzez uściśnięcie dłoni, czy przybicie piątki). Uzasadniony jest także kontakt fizyczny w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia małoletniego lub terapeuty. Wówczas kontakt powinien być ostatecznością, maksymalnie ograniczony i ukierunkowany wyłącznie na zapewnienie bezpieczeństwa. W sytuacjach wymagających czynności higienicznych lub pomocowych (np. dziecko się skaleczy) Pracownicy unikają innego niż niezbędny kontaktu fizycznego z dzieckiem. Podejmują się ww. działań wyłącznie w sytuacji, kiedy rodzica nie ma w poczekalni i nie może w odpowiednim czasie dotrzeć do gabinetu, a sytuacja wymaga sprawnego wsparcia dziecka.

2.6 Utrwalanie i wykorzystywanie wizerunku dziecka

Jakiekolwiek utrwalanie i wykorzystywanie wizerunku dziecka jest całkowicie zabronione.

2.7. Ochrona danych osobowych Małoletniego

Dane osobowe Małoletniego podlegają ochronie zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szczególności z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych.

2.8 Kontakt z małoletnim

Terapeuta kontaktuje się z małoletnim bezpośrednimi kanałami komunikacji wyłącznie za zgodą jego rodziców. Kontakt z małoletnim dotyczy wyłącznie obszarów powiązanych z procesem terapii/wsparcia udzielanego przez pracownika.

2.9. Bezpieczeństwo online

Terapia RAZEM nie zapewnia dzieciom dostępu do Internetu. Terapeuta nie nawiązuje z dziećmi (podopiecznymi placówki) kontaktów poprzez przyjmowanie lub wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych.

Rozdział 3. Zasady podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia Małoletniego lub posiadania informacji o krzywdzeniu Małoletniego

3.1. Terapeuci posiadają odpowiednią wiedzę i zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletnich.

3.2. Terapeuci posiadają wiedzę, w jaki sposób wspierać Opiekunów. Oferują wsparcie i pomoc zawsze, gdy dostrzegają czynniki ryzyka krzywdzenia małoletnich. Przekazują opiekunom informacje na temat możliwości pomocy oraz motywują do jej podjęcia.

3.3. Terapeuci mają wiedzę, zwracają uwagę i zawsze reagują na wszelkie informacje o krzywdzeniu Dziecka oraz oznaki, które wskazują na podejrzenie stosowania przemocy wobec Małoletniego. Pracownicy znają symptomy świadczące o możliwości stosowania przemocy wobec dziecka.

3.4. Zakres działań i procedura podejmowania interwencji przez pracowników w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego lub posiadaniu informacji o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego przez rodzica/opiekuna/inną osobę dorosłą niebędącą pracownikiem Terapii Razem:

Terapeuta – Przyjmuje zgłoszenie o krzywdzeniu lub podejrzeniu krzywdzenia małoletniego oraz prowadzi rozmowę z rodzicami lub opiekunami prawnymi. Sporządza notatkę. Notatka powinna zawierać:
opis zdarzenia,
dane pokrzywdzonego małoletniego (imię, nazwisko, adres, data urodzenia)
jeżeli to możliwe: dane osoby podejrzanej (imię, nazwisko, adres)

– Ocenia stopień zagrożenia zdrowia i życia dziecka. Analizuje sytuację dziecka pod kątem możliwości zapewnia mu bezpieczeństwa po opuszczeniu Terapii RAZEM. W sytuacji, gdy podejrzewa, że życie lub zdrowie dziecka jest zagrożone i opiekun nie może/nie chce zapewnić dziecku bezpiecznej przestrzeni z dala od przemocy, zawiadamia policję.

– Przekazuje informację o popełnieniu/możliwości popełnienia przestępstwa wraz z notatką drugiemu terapeucie.

– Interwencje w przypadku podejrzenia krzywdzenia Małoletniego lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego prowadzone są przez dwóch terapeutów. Wszelkie działania zostają udokumentowane na karcie interwencji (załącznik 1)– W sytuacji, gdy wobec dziecka popełniono przestępstwo i sprawcą przemocy jest osoba dorosła terapeuci sporządzają zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazują je do właściwej miejscowo policji lub prokuratury.– Terapeuta przyjmujący zgłoszenie organizuje spotkanie z rodzicami/opiekunami, przekazuje informację o popełnieniu przestępstwa

– W przypadku, gdy z rozmowy z opiekunami wynika, że nie są oni zainteresowani pomocą dziecku, ignorują zdarzenie lub w inny sposób nie wspierają dziecka, które doświadczyło krzywdzenia, terapeuci sporządzają wniosek o wgląd w sytuację rodziny, który kieruje do właściwego sądu rodzinnego.

– W przypadku, gdy z przeprowadzonych ustaleń wynika, że opiekun dziecka zaniedbuje jego potrzeby psychofizyczne lub rodzina jest niewydolna wychowawczo (np. dziecko chodzi w nieadekwatnych do pogody ubraniach, opuszcza miejsce zamieszkania bez nadzoru osoby dorosłej), rodzina stosuje przemoc wobec dziecka (rodzic/inny domownik krzyczy na dziecko, stosuje klapsy lub podobne rodzajowo kary fizyczne), należy poinformować właściwy ośrodek pomocy społecznej o potrzebie pomocy rodzinie, gdy niespełnianie potrzeb wynika z sytuacji ubóstwa, bądź – w przypadku przemocy i zaniedbania – konieczności wszczęcia procedury „Niebieskiej Karty”.

3.5. Zakres działań i procedura podejmowania interwencji przez pracowników w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego lub posiadaniu informacji o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego przez inną osobę małoletnią (rówieśnika)

W Terapii RAZEM odbywają się grupowe zajęcia dla dzieci.a) Zakres działań terapeuty:
W sytuacji, gdy dziecko doświadcza krzywdzenia ze strony rówieśnika, terapeuta przyjmuje zgłoszenie, omawia z dzieckiem przebieg zdarzenia oraz jego wpływ na funkcjonowanie psychologiczne dziecka. Po spotkaniu sporządza notatkę.
Terapeuta organizuje spotkanie z rodzicami/opiekunami dziecka, na którym omawia zdarzenie i pozyskuje dodatkowe informacje.
Terapeuta omawia z rodzicami/opiekunami dziecka krzywdzonego możliwości skorzystania z pomocy oraz przedstawia, w jaki sposób mogą zareagować na zdarzenie (powiadomienie sądu, poinformowanie szkoły).
Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko w wieku od 13 do 17 lat, a jego zachowanie stanowi czyn karalny, należy ponadto poinformować właściwy miejscowo sąd rodzinny lub policję poprzez pisemne zawiadomienie.
Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko powyżej lat 17, a jego zachowanie stanowi przestępstwo, wówczas należy poinformować właściwą miejscowo jednostkę policji lub prokuratury poprzez pisemne zawiadomienie.

3.6. Zakres działań i procedura podejmowania interwencji przez terapeutę w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego lub posiadaniu informacji o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego przez drugiego terapeutę.

Terapeuta, który uzyska informację o możliwości popełnienia przestępstwa przez drugiego terapeutę, niezwłocznie powiadamia rodziców Małoletniego o zgłoszeniu możliwości popełnienia przestępstwa przez drugiego terapeutę.
Osoba, która jest podejrzana o popełnienie przestępstwa zostaje odsunięta od pracy z dziećmi do czasu wyjaśnienia sprawy
Terapeuta po otrzymaniu informacji o możliwości popełnienia przestępstwa przez drugiego terapeutę przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz Małoletnim (gdy ten wyrazi na to zgodę) w celu wyjaśnienia okoliczności sprawy. Sporządza notatkę opisującą zdarzenie. Zawiadamia odpowiednie służby o możliwości popełnienia przestępstwa. Proponuje lub wskazuje instytucje, które mogą zapewnić Dziecku i Opiekunom pomoc psychologiczną.

Rozdział 4. Monitoring stosowania Standardów Ochrony Małoletnich

4.1. Terapeuci podpisują oświadczenie, że zapoznali się ze standardami i zobowiązują się postępować zgodnie z ich kryteriami.

4.2. Osobą odpowiedzialną za Politykę Standardów Ochrony Małoletnich są terapeuci z Terapii RAZEM -Joanna Dorocicz, Bożena Kisielewska- Stańczyk.

4.3 Osoby, o których mowa w punkcie poprzedzającym, są odpowiedzialne za monitorowanie realizacji Polityki, za reagowanie na sygnały naruszenia Polityki oraz za proponowanie zmian w Polityce.

4.4. Osoby Odpowiedzialne jeden raz w roku będzie dokonywała analizy standardów ochrony małoletnich pod kątem ich skuteczności oraz zgodności z obowiązującymi przepisami i zaleceniami.

Rozdział 5. Postanowienia końcowe

5.1. Standardy Ochrony Małoletnich są dostępne stronie www Terapii RAZEM, pod adresem: https://terapia-razem.pl/ oraz w formie papierowej w sali terapeutycznej.

5.2. Polityka Standardów Ochrony Małoletnich wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.

Załącznik nr 1

do Standardów Ochrony Małoletnich w Terapia R A Z E M

Karta interwencji

Imię i nazwisko małoletniego :

…………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………

Przyczyna interwencji (forma krzywdzenia):

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

Osoba zawiadamiająca o podejrzeniu krzywdzenia:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

Działania podjęte wobec małoletniego:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ustalenia planu pomocy (jeśli dotyczy):

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Spotkania z opiekunem małoletniego:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Dane dotyczące interwencji (nazwa i adres organu, do którego zgłoszono interwencję):

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......

Wyniki interwencji:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

Działania podjęte wobec krzywdzącego:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

……………………………………..

data i podpis sporządzającego kartę

Pomoc terapeutyczna dla dzieci i młodzieży

Centrum Wspierania Rodzin "RAZEM"